یکی از تجهیزاتی که در هر آزمایشگاهی موجود است، بن ماری می‌باشد. بن ماری کلمه‌ای با ریشه فرانسوی (Bain marie) به معنی حمام آب است که ریشه انگلیسی آن نیز Water bath می‌باشد.

استفاده از بن ماری تنها به آزمایشگاه‌ها محدود نمی‌شود. بن ماری در مراکز تحقیقاتی، صنایع غدایی، کلینیک‌ها و بسیای دیگر از موارد کاربردی اساسی دارد. استفاده از بن ماری در تست‌های دارویی، تست‌های بیوشیمی، آزمایش‌های سرولوژیک و انجام تست‌های سرم شناسی مرسوم بوده و از آن به فراوانی استفاده می‌شود.

بن ماری آزمایشگاهی

استفاده از بن ماری آزمایشگاهی در آزمایشگاه‌ها به جهت انجام واکنش‌های بیوشیمیایی، اینونولوژیکی و ایمونوهماتالوژی مورد استفاده می‌باشد تا بتوان با استفاده از آن دما را در محدوده دمایی مورد نظر نگه داشت. به عنوان مثال بسیاری از آنزیم‌ها برای ادامه فعالیت‌های خود باید دمای 37 درجه سانتی‌گراد را حفظ کنند که در این شرایط از بن ماری آزمایشگاهی استفاده می‌شود.

بن ماری وسیله‌ای است که با گرم کردن تدریجی و یکنواخت آب، شرایط محیطی مناسبی را برای انجام واکنش‌های شیمیایی ایجاد می‌کند. دما بن ماری‌های آزمایشگاهی معمولا در محدوده اتاق تا حداکثر 60 درجه سانتی‌گراد قرار دارند. البته بن ماری‌هایی نیز با توان ایجاد دما 100 درجه سانتی گراد نیز موجود می‌باشد که از آن در مواردی خاص با استفاده از یک پوشش با مشخصات خاص استفاده می‌شود.

نحوه عملکرد و جنس اجزای بن ماری

بن ماری‌های آزمایشگاهی معمولا از جنس فولاد ساخته می‌شوند و درون مخازن آن‌ها را با رنگ الکترواستاتیک رنگ می‌کنند. استفاده از رنگ الکترواستاتیک به دلیل توانایی جذب و مقاومت بالای این نوع رنگ می‎‌باشد تا در برابر شرایط آزمایشگاهی قابل محافظت باشد.

بر روی پنل خارجی بن ماری کلیدهای کنترل تعبیه شده که با استفاده از آن می‌توانید فعالیت دستگاه و میزان درجه ترموستات و دما را کنترل نمایید. همچنین زیر مخزن بن ماری با مواد ضد زنگ پوشیده شده است. در زیر بن ماری المنت‌های انتقال جریان قرار داده شده تا با وصل جریان به برق و عبور از این المنت‌ها موجب تولید گرما در قسمت میانی دستگاه شود.

قطعات بن ماری آزمایشگاهی

مخزن بن ماری دو جداره است و جنس آن از استیل می‌باشد. در قسمت زیرین بن ماری المنت قرار داده شده که وظیفه گرم کردن آب داخل بن ماری با انتقال جریان الکتریکی را دارند. البته المنت‌ها کاملا عایق و پوشیده بوده تا از تماس مستقیم الکتریسیته با آب جلوگیری کنند.

دما سنج نیز در بن ماری به منظور اندازه‌گیری دمای آب تعیبه شده که می‌تواند به دو صورت آنالوگ و یا دیجیتال مورد استفاده قرار گیرد. در کنار موارد گفته شده بر روی پنل خارجی دستگاه یک ترموستات قرار دارد که وظیفه تثبیت دمای آب موجود در مخزن را دارد. جالب است بدانید یک درجه سانتی گراد تغییر دما موجب کاهش و یا افزایش ده درصدی فعالیت آنزیم می‌شود، از این رو یکی از مهم‌ترین و حیاتی‌ترین اجزای بن ماری، ترموستات می‌باشد. بن ماری‌های جدید به جهت تنظیم دما از سیستم میکروکنترلی استفاده می‌نمایند.

    نکته: برخی از بن ماری‌ها علاوه بر موارد گفته شده، دارای همزن می‌باشند. استفاده از همزن به دلیل یکنواخت ساختن دمای آب داخل مخزن می‌باشد که با هم زدن آب دما را در تمام نقاط مخزن یکسان می‌سازند.

در آخر

بن ماری یکی از تجهیزات مهم و پر استفاده در آزمایشگاه می‌باشد. به همین جهت باید به نکاتی در هنگام استفاده از بن ماری‌ها دقت شود. نکاتی نظیر، تراز بودن محل قرارگیری بن ماری و دارا بودن مقاومت لازم وزن مخزن، عدم قرارگیری بن ماری در محل‌هایی که شدت هوا در آن بالا است، بن ماری استفاده شده حتما دارای اتصال به زمین بوده تا از برق گرفتگی و خطرات احتمالی جلوگیری شود، بن ماری‌ها با مواد شیمیایی و سفید کننده‌ها تمیز نشود، آب داخل بن ماری‌ها به طور مرتب تعویض شود، بن ماری‌ها را در زیر هودی ایمن قرارداده شود و همچنین به آب داخل مخزن بن ماری توجه شود زیرا خالی بودن و یا آب ناکافی موجب بالا رفتن دمای بن ماری شده و به دستگاه آسیب می‌رساند.

بن ماری‌های شرکت مبناژن پارس دارای برد PID بوده که موجب کاهش و به حداقل رساندن نوسانات الکتریکی می‌شود. درکنار پمپ PID در بن ماری‌های این شرکت از پمپ سیرکوله استفاده شده است و موجب هم دما بودن تمام نقاط بن ماری می‌شود.