آزمایش تشخیص فیبروز کبدی (Fibro Test)

بیماری های کبدی یکی از بیماری های شایع در کشور ما می باشند. هپاتیت C و B ویروسی جزء مهم ترین علل بیماری های کبدی بوده که ممکن است منجر به فیبروز و در نهایت سیروز کبدی شوند. امروزه کبد چرب در کشور ما و سایر کشورهای دنیا در حال افزایش بوده و یکی از شایع ترین بیماری های مطرح در طب داخلی است که با رسوب قطرات چربی در کبد بیماران مشخص می شود. بیشترین شیوع کبد چرب در بین افراد دارای اضافه وزن، چاق، کم تحرک و نیز مصرف کنندگان الکل دیده  می شود که این مسئله نشان دهنده نقش بارز تغذیه در ابتلا و یا پیشگیری از این بیماری است.

فیبروز کبدی

فیبروز کبدی پاسخ ژنتیکی به عوامل گوناگونی است که درنهایت منتهی به سیروز می شود و عوارض بالینی آن نقص کلیوی، افزایش فشارخون و سرطان سلول های کبدی است. عوامل اصلی فیبروز کبدی در کشورهای صنعتی عفونت مزمن HCV، مصرف الکل و بیماری کبد چرب غیرالکلی است.

فیبروتست (Fibro Test)

این تست در ایالات متحده به عنوان FibroSure شناخته می شود و بیومارکری است که با استفاده از نتایج 6 تست خونی ارزشی را حاصل می کند که با درجه آسیب کبدی در افراد مبتلا به بیماری های متنوع کبدی هم خوانی دارد.  FibroTest دارای ارزش تشخیصی برابر با بیوپسی کبد است و در تعداد زیادی از بیماران مبتلا به هپاتیت C و هپاتیت B ، بیماری کبدی الکلیک، بیماری کبد چرب غیر الکلیک و در جمعیت عمومی مورد ارزیابی قرار گرفته است. این آزمون در سال 2008 در بیش از 350000 بیمار انجام شده و نه تنها برای شناسایی اولیه فیبروز کبدی مورد تایید قرار گرفته بلکه برای پایش بیماران نیز به کار رفته است. در سال 2006 مجمع ملی فرانسه استفاده از FibroTest را به عنوان خط مقدم ابزار سنجش برای تشخیص فیبروز همراه با هپاتیت C  مزمن درمان نشده توصیه کرده است. فیبرو تست با حفظ ارزش های تشخیصی، نژاد، جنس، ژنوتایپ، عملکرد ویروس، ترانس و یا بیماری های همراه مستقل می باشد. در کشور های پیشرفته روند به کارگیری فیبروتست، فیبرو اسکن و نمونه برداری به شکل زیر انجام می گیرد:

آزمایش فیبروتست نه تنها راه تشخیص بلکه تحت نظر گرفتن بیماران تحت درمان را نیز برای پزشکان راحت تر می کند.
در آزمایش فیبروتست، الگوریتم شش پارامتر و بیومارکر فیبروزی در سرم خون ، بسته به جنسیت و سن بیمار بررسی می شوند که عبارت اند از:

1-    Alpha2-Macroglobulin
2-     Haptoglobin
3-    Apolipoporotein A1
4-    Gamma-glutamyl transferase (GGT)
5-    Total Bilirubin
6-    ALT

تشخیص سیروز

 استاندارد طلایی تشخیص سیروز، بیوپسی کبد است که از طریق Fine-Needle انجام  می شود. اگر داده هایی که از طریق روش رادیولوژیک، آزمایشگاهی و بالینی وجود سیروز را تأیید نماید، نیازی به بیوپسی کبد نیست. یافته های آزمایشگاهی که در تشخیص سیروز رایج

می باشند عبارتند از؛

1.آمینوترانسفرازها(ALT,AST) به طور متوسط افزایش می یابند.
2. آلکالن فسفاتاز (ALP) کمی افزایش می یابد.
3. گاماگلوتامیل ترانسفراز (GGT) همراه با آلکالن فسفاتاز افزایش می یابد.
4. بیلی روبین احتمالا در سیروز پیشرفته زیاد می شود.
5. آلبومین از آنجا که آلبومین انحصارا توسط کبد ساخته می شود، در سیروز مقدار آلبومین کاهش می یابد.
6. زمان پروترومبین (PT) فاکتورهای انعقادی خون توسط کبد ساخته می شوند، در سیروز زمان پروترومبین افزایش می یابد.

فیبرو اسکن

دستگاه فیبرو اسکن مقدار سختی کبد و یا به عبارتی فیبروز را اندازه گیری می کند این دستگاه با استفاده از امواج اولتراسوند مقدار شدت فیبروز و سیروز را مشخص می کند. متخصص گوارش می تواند در بسیاری از موارد فیبرواسکن را جایگزین بیوبسی کند.در انجام این تست CAP که یک فاکتور برای تشخیص میزان چربی سلول های کبدی است اندازه گیری می شود.این تست می تواند به صورت دقیق و منحصر به فرد کبد را ارزیابی کند.این تست غیر تهاجمی بوده و تنها چند دقیقه زمان بر خواهد بود .شما بعد از این که رو به پشت دراز کشیدید امواج اولتراسوند از انتهای یک پروب کوچک به کبد فرستاده می شود.

مزایای آزمایش فیبروتست

1.    یک روش غیرتهاجمی با استفاده از بیومارکرهای خونی برای تشخیص آسیب های کبدی، کبد چرب، فیبروز و سیروز کبد و... می باشد.
2.     در روش های تهاجمی آزردگی بیمار، آسیب به بافت های کبدی، خطاهای نمونه گیری، تفسیرهای متفاوت پاتولوژیک و..... وجود دارد.
3.    آزمایش فیبروتست نسبت به ایندکسAST به پلاکت در بیماران هپاتیت مزمن C تشخیص بهتر و ارزش پیش آگهی بهتری دارد.
4.    آزمایش Fibro Test ارزش تشخیصی بالایی برای پیش بینی فشار خون بالا در بیمارانی که سیروز کبدی دارند و همچنین بیمارانی که سیروز ندارند.
5.    فیبروتست ارزش تشخیص بالایی برای غربالگری واریس مری در افرادی که بیماری کبدی مزمن دارند.
این آزمایش در 1تا 5 درصد از هپاتیت های حاد A,B,C,D,E و در هپاتیت های ناشی از مصرف مواد مخدر غیر قابل استفاده است.

کاربرد آزمایش فیبرو تست

•    بررسی فیبروز کبدی در بیماران مبتلا به هپاتیت C
•    تشخیص فیبروز در بیماران مبتلا به ویروس هپاتیت B مزمن
•    ارزیابی فیبروز کبدی در بیمارانی که همزمان به هپاتیت و بیماری HIV مبتلا هستند
•    فراهم کردن راهکارهای درمانی جدید غیر اینترفرونی برای هپاتیت
•    بررسی فیبروز در بیماران مبتلا به کبد چرب غیر الکلی و بیماران مبتلا به کبد چرب الکلی
•    بررسی سیروز کبدی

موارد احتیاطی

•  در شرایط زیر پارامترهای موثر بر آزمایش فیبروتست باید اصلاح گردد:

•  همولیز شدید می تواند موجب کاهش هاپتوگلوبین و افزایش بیلی روبین غیر کونژوگه شود.
•  هپاتیت حاد نظیر هپاتیت ناشی از دارو، هپاتیت ویروسی آلودگی شدید با ویروس هپاتیت A ، B، C و D و ویروس اپشتین بار (EBV)، یا هپاتیت ناشی از بیماری خود ایمنی (هپاتیت اتوایمیون). نکروز کبدی گسترده منجر به افزایش زیاد ترانس آمینازها و بیلی روبین توتال  می شود.
•  التهاب حاد همراه عفونت ویروسی حاد یا باکتریایی: عفونت دستگاه تنفسی یا مجاری ادراری. افزایش زیاد هاپتوگلوبین می تواند موجب نتایج منفی کاذب شود.
•  کلستازهای خارج کبدی مانند سنگهای صفراوی.

  در موارد زیر آزمایش زیر نظر متخصص صورت گیرد:

•  همولیز شدید، به ویژه در بیمارانی که پروتز دریچه قلبی دارند؛ بیماری گیلبرت؛ مهار کننده های پروتئاز مورد استفاده در درمان HIV ، که می توانند بیلی روبین غیر کونژوگه و یا گاما گلوتامیل ترانسفراز (GGT) و آلانین آمینوترانسفرازرا افزایش دهند.