مقالات
آزمایش خون حیوانات
اگر دامپزشک تشخیص دهد که حیوان مشکل خاصی دارد، ممکن است به انجام آزمایشات بیشتری نیاز باشد، بسیاری از آزمایشاتی که دامپزشک برای تشخیص بیماری استفاده می کند، نیاز به تجهیزات ویژه یا تکنسین های آزمایشگاهی دارد. به همین دلیل، بسیاری از دامپزشکان نمونه ها را به یک آزمایشگاه تخصصی می فرستند. برخی از آزمایشات تخصصی، مشابه آزمایشاتی است که در کلینیک انجام می شوند. اما تجهیزات پیشرفته آزمایشگاهی و روش های کنترل کیفیت در یک مرکز تخصصی ممکن است مزایایی در سرعت و دقت داشته باشد.
علاوه بر این، در یک آزمایشگاه تخصصی ممکن است آزمایش های ویژه ای مانند آزمایش تشخیص مراحل لاروی انگل ها انجام شود که در آزمایش های استاندارد کلینیکی به راحتی انجام نمی شوند. از آنجا که انگل در نمونه های دیگری به غیر از نمونه مدفوع نیز وجود دارد، می توان لام مستقیم خون حیوان خانگی را زیر میکروسکوپ تجزیه و تحلیل کرد تا وجود انگل های خون تشخیص داده شود. هنگامی که حیوانات خانگی به عفونت مبتلا می شوند، شناسایی باکتری های خاص یا ارگانیسم دیگری که عامل آن است، مهم است. با این کار دامپزشک می تواند یک برنامه درمانی مناسب را تجویز کند. دامپزشک با احتیاط از بخش مورد نظر حیوان خانگی نمونه ای برای تست بیماری عفونی تهیه می کند. نمونه ها تحت میکروسکوپ بررسی و همچنین کشت می شوند و سپس از نظر رشد کلنی های باکتری مورد بررسی قرار می گیرند.
گاهی اوقات باید باکتری ها را با آنتی بیوتیک های مختلف آزمایش کرد تا مشخص شود که کدام یک از آنتی بیوتیک ها برای درمان بیماری موثرتر است. این تست کمی بیشتر طول می کشد. اما به دامپزشک کمک می کند تا از درمان با آنتی بیوتیکی که موثر نیست جلوگیری کند. گاهی اوقات بسته به شرایط بیماری حیوان شما، ممکن است دامپزشک درمان با داروهای مخصوص را پیش از دریافت نتیجه آزمایش آغاز کند.
تعدادی از آزمایشات حیوانات خانگی که در آزمایشگاه های تشخیصی دامپزشکی صورت میپذیرند:
آزمایش خون حیوانات
برای ارزیابی تشخیصی بیماری های عفونی، باکتریایی، ویروسی و بررسی اختلالات انگلی، آلرژیک، تشخیص انواع کم خونی ها و سرطان خون انجام میگیرد.
آزمایش CBC حیوانات
انواع مختلفی از آزمایشات بر روی نمونه های خون قابل انجام است. اما فقط تعداد محدودی به طور معمول در کلینیک های دامپزشکی انجام می شوند. برخی از دامپزشکان می توانند طیف وسیعی از آزمایشات را در کلینیک خود ارائه دهند. اما اکثر آنها هنوز از آزمایش های انجام شده توسط آزمایشگاه های تخصصی بیرون از مطب برای تکمیل درمان های دامپزشکی استفاده می کنند.
یکی از رایج ترین آزمایش ها، شمارش کامل خون است که تعداد و ظاهر سلول های خونی را تجزیه و تحلیل می کند CBC . در تشخیص و نظارت و درمان بیماری و عفونت مهم است. نمونه خون معمولاً توسط دامپزشک یا یک تکنسین دامپزشکی تهیه می شود.
سه بخش اصلی در آزمایش CBC وجود دارد که به ارائه اطلاعات در مورد گلبول های قرمز، گلبول های سفید و پلاکت ها اختصاص دارد.
سه متغیر اندازه گیری وجود دارد که بر روی گلبول های قرمز خون بررسی می شوند:
- غلظت هموگلوبین
- تعداد گلبول های قرمز خون
- هماتوکریت یا حجم سلول های قرمز خونی
هر سه این متغیرها با هم مرتبط هستند و به دامپزشک در تشخیص بیماری ها کمک می کنند.
هماتوکریت
حجم سلول های قرمز خونی یا هماتوکریت، نسبت کل حجم خون اشغال شده توسط گلبول های قرمز خون را مشخص می کند.
• وقتی نسبت گلبول های قرمز زیاد باشد، به این بیماری پلی سیتمی گفته می شود. هنگامی که حیوان خانگی دچار کم آبی یا اسهال شود، پلی سیتمی رخ می دهد.
• حجم کم سلول های قرمز یا هماتوکریت ممکن است نشانه ی کم خونی یا خونریزی باشد. غلظت هموگلوبین در نمونه خون نشان دهنده ظرفیت حمل اکسیژن در گلبول های قرمز است.
شمارش گلبول های قرمز
شمارش گلبول های قرمز شامل تعیین تعداد گلبول های قرمز خون در یک واحد حجمی خون است. نتایج آزمایشات روی گلبول های قرمز می تواند به دامپزشک در مورد نحوه عملکرد بدن حیوان خانگی سرنخ های را مشخص کند و مشکلات سلامتی احتمالی حیوان خانگی را نشان دهد.
سلول های سفید خون
دو نوع اصلی از سلول های سفید خون وجود دارند، فاگوسیت ها و لنفوسیت ها.
- فاگوسیتها سلول هایی هستند که می توانند ذرات خارجی، ضایعات سلولی و باکتری ها را در خون یا بافت ها احاطه کرده و تجزیه کنند و به عنوان سلول های گرانولوسیتی یا تک هسته ای طبقه بندی می شوند.
- گرانولوسیت ها با باکتری ها، قارچ ها و انگل ها مقابله می کنند و ممکن است در واکنش های آلرژیک نقش داشته باشند.
- نوتروفیلها بیش ترین نوع گلبول های سفید گرانولوسیتیک و اولین خط دفاعی در برابر حمله باکتری ها هستند. تعداد آنها در طی التهاب، عفونت و استرس کوتاه مدت افزایش می یابد.
- تعداد ائوزینوفیل ها در هنگام واکنش های آلرژیک و در پاسخ به برخی تومورها و انگل ها افزایش می یابد.
- بازوفیلها کمترین نوع گلبول های سفید خون هستند و با بروز التهاب افزایش می یابند.
- مونوسیتها سلول های بزرگی هستند که دارای یک هسته هستند. در طی بیماری های مزمن تعداد آنها افزایش می یابد. عملکرد اصلی آنها انتقال به بافت آسیب دیده، تبدیل شدن به ماکروفاژ و پاکسازی بدن است.
لنفوسیت ها
لنفوسیت ها گلبول های سفید موجود در خون هستند که مسئول تولید آنتی بادی و پاسخ های ایمنی سلولی می باشند. افزایش زیاد تعداد لنفوسیت ها اغلب نشان دهنده وجود سرطان خون است.
پلاکت ها
پلاکت ها ذرات سلول مانند موجود در خون هستند. نام دیگر پلاکت ها ترومبوسیت است. پلاکت ها بسیار کوچکتر از گلبول های قرمز یا سفید هستند. آنها برای ترمیم رگهای خونی آسیب دیده نقش مهمی در روند ایجاد لخته ی خونی دارند. بنابراین، صدمات به رگ اغلب افزایش تعداد پلاکت را در پی دارد. برخی از بیماری های خود ایمنی، اختلالات لخته شدن خون و مشکلات مغز استخوان باعث کاهش تعداد پلاکت ها می شود.
آزمایش بیوشیمیایی حیوانات
Biochemical Test
برای ارزیابی شاخص سلامت کلیه، کبد، پانکراس، عضلات و قلب، ارزیابی کمبودهای مواد معدنی، افزایش کلسترول خون (تغییرات چربی بدن)، ارزیابی قند خون و وضعیت سیستم ایمنی صورت میپذیرد.
ارزیابی هورمونی
Hormonal Test
در ارزیابی های هورمونی، شاخص سلامت غده تیروئید، غده ی فوق کلیه، غدد تناسلی بیضه و تخمدان مورد ارزیابی قرار میگیرد.
آزمایش ادرار
Urine analysis
نتیجه این آزمایش، شاخص سلامت کلیه، مجاری ادراری و مثانه است که به لحاظ ارزیابی عفونت دستگاه ادراری و تغییرات مبتنی بر وجود سنگ انجام میشود. تجزیه و تحلیل نمونه های ادرار برای تشخیص انواع مختلف بیماری های دستگاه ادراری مهم است. نمونه باید بلافاصله پس از جمع آوری تجزیه و تحلیل شود یا در یخچال نگهداری شده و در اسرع وقت پس از جمع آوری به آزمایشگاه منتقل شود. همچنین، نمونه های ادرار نباید منجمد شوند، زیرا انجماد چندین ویژگی مهم ادرار را تغییر می دهد. آزمایشاتی که معمولاً بر روی نمونه های ادرار انجام می شود شامل ارزیابی شکل ظاهری، محتوای شیمیایی و رسوبات است.
ادرار طبیعی، زرد رنگ است و باید شفاف باشد. وجود بیماری ها یا عفونت ها ممکن است رنگ یا وضوح آن را تغییر دهد. برای اکثر گونه های حیوانات خانگی، ادرار طبیعی کمی بوی آمونیاک دارد. با این حال، ادرار برخی از انواع حیوانات خانگی (مانند گربه ها) به طور معمول بوی تندی دارد. عفونت باکتریایی دستگاه ادراری ممکن است بوی آمونیاک شدیدی در ادرار ایجاد کند.
تجزیه و تحلیل شیمیایی ادرار شامل تعیین وزن مخصوص (چگالی)، pH (درجه اسیدیته یا قلیایی)، مقدار پروتئین، گلوکز، سلولهای خونی تجزیه شده و غیره است. تغییر در هر یک از این پارامتر ها ممکن است نشان دهنده بیماری، آسیب یا نقص در بافت ها باشد.
بررسی میکروسکوپی رسوب ادرار (قسمت جامد ادرار که با قرار دادن نمونه ادرار در دستگاه سانتریفیوژ بدست می آید) بخشی از آنالیز معمول ادرار است. وجود تعداد زیاد گلبول قرمز در رسوبات ادرار معمولاً نشان دهنده ی خونریزی در دستگاه ادراری است، در حالی که تعداد زیادی گلبول سفید معمولاً عفونت را نشان می دهد.
اجزای جامد ادرار
سایر اجزای جامد ادرار، ساختارهای بلوری شکل گرفته در کلیه ها هستند. افزایش تعداد بلورها ممکن است نشان دهنده بیماری کلیه باشد. کریستال ها می توانند به تعداد کم وجود داشته باشند و وجود بعضی از انواع آن مشکلی محسوب نمی شوند. باکتریها ممکن است در ادرار طبیعی به تعداد کم وجود داشته باشند، اما تعداد زیاد آن ها نشانگر عفونت است.
سیستوسنتز
اگر دامپزشک به عفونت مثانه مشکوک باشد، ممکن است با استفاده از سوزن و سرنگ مستقیماً از مثانه، نمونه ادرار برای کشت باکتری تهیه کند. این فرآیند سیستوسنتز نامیده می شود.
آزمایش مدفوع
Stool Examination
جهت بررسی ارگانیسم های بیماری زا و غیر بیماری زای موجود در دستگاه گوارش از جمله انگل، قارچ، باکتری های عفونت زا و تشخیص وجود آسیب در دستگاه گوارش صورت میپذیرد. مقدار کمی از نمونه مدفوع مستقیماً روی لام شیشه ای قرار می گیرد یا ابتدا درون مایعات مخصوص تجزیه می شود، سپس نمونه ی آماده شده زیر میکروسکوپ بررسی می شود.
هدف از اضافه کردن مایعات خاص به نمونه قبل از آزمایش مدفوع، تشخیص وجود کیست انگل هایی مانند Giardia و Cryptosporidium یا تخم های انگل های دیگر مانند کرم های قلابی و کرم های نواری است. لارو، کرم های بزرگسال یا بخش هایی از بدن کرم نواری نیز ممکن است در نمونه مشاهده شود.
آزمایش پاتولوژی
Pathology Examination
برای ارزیابی ضایعات بافتی، سرطانی و تغییرات ناشی از سرطان های خوش خیم و بدخیم انجام میشود.
ارزیابی پوستی
Skin Test
جهت تشخیص بیماری های قارچی و انگلی صورت میگیرد.
آنتی بیوگرام
Antibiogram
آنتی بیوگرام یا آزمایش حساسیت دارویی که امروزه به دلیل مصرف بیرویه و غیراصولی آنتی بیوتیک ها و درنتیجه ایجاد مقاومتهای دارویی بسیار خطرناک در بدن جانداران بسیار مورد توجه قرار گرفته، نشان میدهد که کدام یک از آنتیبیوتیکها بر روی عفونت پیش آمده مؤثرتر است تا بهترین آنتی بیوتیک برای درمان بیماری مورد استفاده قرار گیرد. نشان داده شده که موارد بسیاری از درمانهای ناموفق آنتی بیوتیکی که منجر به پیشروی بیماری و وخیمتر شدن وضعیت بیماری گردیده، به علت مقاومت دارویی جاندار به آنتی بیوتیک تجویز شده رخ داده است. انجام آنتی بیوگرام در شرایط موجود راه حلی مؤثر برای تشخیص بهترین تجویز آنتی بیوتیکی میباشد.
هر دیسک (دایرههای کوچک سفید رنگ و کاغذی) به یک آنتی بیوتیک خاص تعلق دارد و هرچه هاله اطراف یک دیسک بزرگتر باشد، نشان دهنده توانایی آن آنتیبیوتیک در جلوگیری از رشد باکتریهای کشت داده شده و درنتیجه تأثیر بیشتر آن بر عفونت مورد نظر است.
ارزیابی اسپرم
Sperm Evaluation
آزمایش اسپرم به بررسی تعداد اسپرم، شکل ظاهری اسپرم، سلامت و تحرک اسپرم و قدرت باروری آنها میپردازد.
ارزیابی اسمیر واژن
Vaginal Smear Evaluation
تغییر ترشحات واژن، مثل زیاد شدن مقدار آن یا تغییر ظاهر آن می تواند نشانه ی بیماری باشد. انواع ترشحات واژن عبارتند از تمیز و آبکی، خونی، خلطی، عفونی (یعنی در ترشح چرک دیده شود). هر کدام از این نوع ترشحات میتواند نشانه ای از اختلالاتی مانند عفونت (Infection)، اختلالات جسمی (Physical Abnormality)، ناشی از آسیب و صدمه (Trauma)، مشکلات تناسلی (Reproductive issues) و همچنین علامت ثانویه ی بیماری دستگاه ادراری باشد. بنابراین اسمیر واژن به عفونت واژن، عوامل بیماری زا و تشخیص سیکل قاعدگی میپردازد.